Jose Antonio Rojas Carrera

jarcius@gmail.com
CAPITVLI SEPTIMI
VOCĀBVLĀRIVM LATĪNVM
VERBĪS EXPLICĀTVM
IMĀGINIBVSQVE ILLVSTRĀTVM
(Notā bene: Discipulīs doctrīnā provectiōribus: viridī colōre latīnē explicātur dēfīnītio, ē lexicō Forcelliniānō petīta,
rubrō autem colōre expōnuntur nōnnullae verbōrum iunctūrae,
purpureō dēnique colōre, aliquot proverbia circa ipsum vocābulum, dē quō agitur, composita.)

Cap. VII

(Notā bene: ↔ = contrārium, antonymum)

VOCĀBVLVM (imāgine illustrātum)

IMĀGO VERBĪS EXPLICĀTA
Dēfīnītio Proverbia cum eō vocābulō
Iunctūra verbōrum Etimología ( > Término patrimonial y cultismos, derivados en español)

oculus, oculī, m., 2

Dēfīnītio:
Cēterum oculus est id –organum sīve instrūmentum- quō rēs
visibilēs vidēre possumus… Puella lacrimat: in oculīs eius sunt lacrimae. (VII, 6-7)
Aliquando de rē dīcitur valde cārā.

Iunctūrae verbōrum:
Prōverbia:
aperīre oculōs est cognoscere.
lustrāre oculīs urbem : vīsere et inspicere urbem
Clausīs oculīs aliquid facere : sēcūrē, temere, nullō respectū.
oculīs aequīs aspicere : animō nōn repugnante.
Atreī oculī : Dē torvō trucūlentōque aspectū dīcebātur.
cessit, ex oculīs abiit : ēvanuit, in conspetū nōn iam est.
Cornīcum oculōs confīgere : dēcipere callidiōrēs.
Esse ante oculōs : versārī : in oculīs hominum obversārī.
Festūcam ex alterīus oculō ēicere : vītia aliōrum improbāre, propria vērō
Habēre in oculīs : dīligenter observāre.
ignōrāre.
Pār oculōrum : dē duōbus amīcissimīs.
In occipitiō oculōs gerit : Dē callidissimīs quī omnī ex parte rem cūrant.
Esse in oculīs alicuius, aut alicuī, cārum esse, dīligī : Ferre,
Pulverem oculīs offundere : dīcitur quī dē industriā rem obscūrat et aduersariō
gestāre in oculīs.
iudicium eripit.
Oculīs comedere aliquid : Spectāre aliquid oculīs
Serpentis oculus eius est quī torvīs intuētur oculīs.
dēvorantibus : Pascere oculōs : spectandō oblectārī.
Somnus absit ab oculīs, ubi quis rem aggreditur, quae summam diligentiam
curamque desideret.

Etimología:
> esp. ojo. Cultismos: ocular, oculista…
 lacrima, -ae, f., 1

puella lacrimat: in oculīs eius sunt lacrimae (VII, 6-7)

Prōverbia:

Lacrimā nihil citius ārescit.

Dēfīnītio: Sī multum vel nimium temporis dolōrem, maestitiam, querimōniam
lacrima est aqua quae ab oculō manat et fluit. sīve querēlās aliīs hominibus monstrāmus vel ostentamus, facilem in
modum iī taediō afficiuntur…
Iunctūrae verbōrum:

Lacrimās alicuī ēlicere : excūtere : ciēre : movēre = flētum Etimología:

excitāre.
Lacrimas profundere : fundere : emittere : demittere : mittere. > esp. lágrima, …
dare. h. e. fundere.. cult. lacrimógeno-a, lacrimoso-a

speculum, -ī, n., 2

Iūlia speculum tenet ante Syram, quae nāsum suum in speculō videt.
Ancilla oculōs claudit et tacet. (VII, 28-29)
Dēfīnītio:
Speculum est instrūmentum in quō imāginem nostram Prōverbia:
vidēmus.
Quid caecō cum speculō?.
Iunctūrae verbōrum: Id proverbium usurpārī potest sī volumus significāre
inconvenientiam sīve incongruentiam…
Speculum lymphārum est aqua pellūcida, quae, velutī speculum, Tamquam in speculō. Id proverbium usurpāre possumus sī volumus
imāginēs reddit.
loquī dē rē perspicuā, manifestā, ēvidentī.
Vīnum animī speculum.

Etimología:

> esp. espejo, …

cult. especular
 Iūlius ambulat ad ōstium, quod ab ōstiāriō aperitur. (VII, 33)
ōstiārius, -ī, m.
Etimología:
Dēfīnītio:
Ōstiārius est servus quī custōdit ōstium. > esp. ostiario, …

mālum, -ī, n.

In saccō quem Lēander portat māla insunt. (VII, 41-42)

Dēfīnītio: Prōverbia:
Mālum est arboris fructus sīve pōmum quod vidēs in imāgine
superiōre. Ab ōvō usque ad māla.
Ā principiō ad fīnem…
Hesperidum māla. Largiri vel donare Hesperidum māla est res
pretiōsissimās dare alicuī.

pirum, -ī, n.

Dēfīnītio:
Pirum est arboris fructus sīve pōmum quod vidēs in imāgine
superiōre. tria pira
 ōsculum, -ī, n.

Dēfīnītio:
Ōsculum est bāsium vel suāvium, id quod vidēs in imāgine suprā
dēlīneātā.
Etimología:
Iunctūrae verbōrum:
> esp. ósculo …
Ōsculum dare alicuī = ōsculārī. = ōsculum ferre alicuī.

formōsus, -a, -um, adj.

(: pulcher, pulchra, pulchrum)

(↔foedus, -a, -um)

rosa formōsa est = rosa pulchra est

plēnus, -a, -um, adj.

(↔ vacuus, -a, -um)

Circulus I plēnus est Circulus II vacuus est.

numerōrum sīve numerīs.

exspectō, (exspectāre)

Dēfīnītio: Quīntus et Mārcus Iūlium exspectant

Exspectāre est permanēre in locō dum id, quod volumus, adveniat
aliquando. Etimología:

> esp. … / expectante ; expectación ; expectativa ; expectable…

 teneō, (tenēre)

Dēfīnītio:
Tenēre est habēre aliquid neque id āmittere.
Est etiam obtinēre, occupāre. Porro, significāre potest servāre,
retinēre, custodīre vel regere. Saepe sibi vult intellegere, scīre:
Tenes, quid dicam? = intellegisne quid dīcam?

Iunctūrae verbōrum: Prōverbia:

Tenet consuetudo = invaluit consuētūdo, obtinet consuētūdo. Mordicus tenēre aliquid. Firmitēr servāre vel custodīre aliquid…
Tenet fama = invaluit sīve obtinuit fama, id est, permansit… Prīmās tenēre: imperāre, principātum tenēre = palmam tenēre.

puella lācrimat = puella plōrat seu flet.

lācrimō, (lācrimāre)
=
plōrō, (plōrāre) = fleo, (flēre)

Dēfīnītio:
Lācrimāre est lācrimās fundere sīve flēre.

Iunctūrae verbōrum:

Lācrimāre gaudiō = lācrimās fundere propter gaudium sīve

Etimología:
laetitiam.
> esp. lagrimar … / lacrimar ; lacrimosa ; lacrimable ; lacrimógeno…

aperiō, (aperīre), tr., 4

fēmina ōstium aperit

Prōverbia:
aperīre fenestram Aperīre fenestram vel aperīre ianuam vel repāgula : Occāsiōnem dare
alicuī reī…
Aperīre viam : est tanquam iacere fundāmenta, id est, initium reī
monstrāre.

Etimología:

> esp. abrir … / apertura

 claudo, (claudere)
(↔ aperīre)

claudere ōstium

claudere fenestram Etimología:

> esp. … / clausura

vertō, (vertere)

Dēfīnītio:
Vertere est movēre aliquid etiam sī permaneat in eōdem locō. puella sē vertit
Cum rēs vertitur in aliam prospicit partem.
Prōverbia:
Manum nōn verterim : Nihil cūrāre dē rē quae agitur… Dīcitur dē eō, quī
Iunctūrae verbōrum:
nē minimum quidem labōrem sustinēre vult ad aliquid obtinendum.
Vertere terga, est terga dare, id est, convertere se in fugam, in Vertere pollicem : gestus est eius quī alicuī minimē favet.
fugam se dare, fugere… Vēla vertere : est mutāre sententiam.
Vertere in fugam est fugāre aliquem…
Vertere iter rētrō est regredī, revenīre, revertī …
Vertere sē aliquo est id amplectī.
Vertere stilum est mutāre vel delēre id quod scrīptum est. Etimología:
Vertere solum est sedem ac locum mutāre, migrāre…
Vitiō aliquid vertere alicuī est obicere alicuī vitium aliquod. > esp. … versátil
Bene vertere est bene ēvenīre.
Male vertere est male ēvenīre.

tergeō, (tergēre)

vir pavīmentum terget

Dēfīnītio:
Tergēre sīve tergere est fricandō nitidum facere aliquid.
 adveniō, (advenīre)

Dēfīnītio:
Advenīre est venīre ad aliquem locum.

Iunctūrae verbōrum: ad mētam advēnit!

Mare adveniens h. e. aestūs accēssio ad lītus… Etimología:

> esp. advenir / adventicio …

insum, (inesse)

Dēfīnītio:
Inesse est esse in aliquō locō.

Iunctūrae verbōrum:

a) Cum Ablatīvō : Nummī in sacculō insunt.

- nec digitīs ānulus ūllus inest. in saccō multa māla insunt
b) Cum Datīvō : Comae insunt capitī.

do, (dare)

Dēfīnītio:
Dare aliquid alicuī est efficere ut is homo rem habeat quam
possidēbāmus.
Cum Infīnītīvō pōnitur pro sinere, permittere.
Dare aliquid etiam significāre potest concēdere aliquid…

Iunctūrae verbōrum:

- Dare operam alicuī reī est ēlaborāre in rē aliquā, incumbere in

Prōverbia:
aliquid.
- Alicuī litterās ad quempiam (=ad aliquem).
- Dare litterās est etiam litterās scrībere. Manūs dare sīve herbam dare : est sē victum confitērī.
- In viam sē dare : initium itineris facere. Verba dare : est dēcipere vel fallere aliquem.
- Vēla dare : est nāvem ā lītore solvere.
- Terga dare : est fugere. Etimología:
- Dare sē alicuī, est sē tōtum alterī committere, alterī inservīre.
- Cum duōbus Datīvīs dare aliquid alicuī laudī, vitiō etc., est > esp. dar
adscrībere, imputāre.

adeo, (adīre)
Cornēlius equō vehitur et ad oppidum Tūsculum adit
Dēfīnītio:
Adīre est īre ad aliquem hominem vel locum.

Iunctūrae verbōrum:

- Adīre ad aliquem est vīsere, convenīre.

- Adīre ad aliquam rem est suscipere, subīre.
- Adīre manum alicuī dīcitur is, quī alterum frustrātur et dēcipit.
 currō, (currere)

Dēfīnītio: Prōverbia:
Currere est vēlōciter sīve celeriter īre. Per hastae cuspidem currere : dīcitur is quī in rē periculōsissimā
versātur.
Iunctūrae verbōrum:

- Dare operam alicuī reī est ēlaborāre in rē aliquā, incumbere in

aliquid.
Etimología:
- Alicuī litterās ad quempiam (=ad aliquem).
- Dare litterās est etiam litterās scrībere.
- In viam sē dare : initium itineris facere. > esp. correr / currículum, curricular.
- Vēla dare : est nāvem ā lītore solvere.
- Terga dare : est fugere.
- Dare sē alicuī, est sē tōtum alterī committere, alterī inservīre.
- Cum duōbus Datīvīs dare aliquid alicuī laudī, vitiō etc., est
adscrībere, imputāre.

exeo, (exīre)

Dēfīnītio:
Exīre est extrā īre, id est, ex interiōre ad exteriōrem locum īre.

exit
Etimología:

> esp. … / éxito

immo, adv.
Dēfīnītio:

Immo significat illud addo quod plūs est.

-estne saccus vacuus?

-immo plēnus est! plēnus pecūniae!

nōnne? -nōnne imperium Rōmānum magnum est?

adv. -est!
(↔ num) -nōnne rosae pulchrae dēlectant parvam puellam?
-certē! rosae pulchrae eam dēlectant!
 et...et
(=nōn sōlum...sed etiam)

et māla et pira videō = nōn sōlum māla, sed etiam pira videō.

sōlum, adv.
(= tantum), adv. in sacculō Iūliī nōn centum, sed decem tantum nummī sunt!=
in sacculō Iūliī, nōn centum nummī sunt, sed decem sōlum!

illīc (↔hīc)
(in illō locō quī est procul ā nōbīs) illīc est in illō locō, procul ā mē